ANNE KARNINDA YAŞAMA YOLCULUK- 1 (60 DK)

Sperm yumurta ile birleşiyor ve yaşama doğru mucizevi bir yolculuk başlıyor, ama bu vakada cok sıra- dışı şeyler oluyor,döllenen yumurta ikiye ayrılarak tek yumurta ikizlerini oluşturuyor sonra her iki yumurta tekrar ikiye ayrılır. Yaklaşık 64 milyonda bir gerçekleşen bu olaya Tek yumurta dördüzleri olayı deniyor. Devrim niteliğinde ki yeni tekniklerle özel dördüzlerin baştan sona gelişmeleri ve insan üremesinde ki son mucize inceleniyor,çoğul doğum mucizesi. Normal sağlıklı bir erkekten kadına bir birliktelik sonunda yaklaşık 300 milyon sperm geciyor ve yumurtlama döneminde her kadında genellikle bir yumurta oluşur. O yumurtaya ulaşan ilk sperm yarışı kazanır. Yumurtaya girdikten sonra babanın DNA’ sınını taşıyan spermin ucu ve annenin DNA’ sını taşıyan yumurta çekirdeği sentrozom denen ince liflerle birleştirilir. İki DNA grubu birleşir ve hamilelik gerçekleşir. Bu yeni bir insan yaşamını başlatan ilk hücre olacaktır. İlk birkaç saat icinde döllenen yumurtanın döl yatağı borularından rahme doğru yolculuğu başlar. Bir gün sonra ilk bölünme gerçekleşir. İkinci gün ikiden dörde çıkan yumurta sayısı, üçüncü gün sekiz olur beşinci gün ise cenin artık Blastokist tir . altıncı gün ise blastokist nihayet yumurta kabuğundan çıkar ve rahmin duvarına yapışır yerleşmeye başlar ileriki 39 hafta boyunca orda büyüyerek önce embriyoya sonra cenine, daha sonra tam gelişmiş bir bebeğe dönüşecek. Ama çok nadiren ikiyüz ellide bir oranda yumurta olağan üstü bir şey yapar ikiye ayrılır, kendini çoğaltır ve iki ayrı döllenmiş yumurta oluşur. Ayrı ama özdeş bunun nedeni henüz çözülemedi. Belki bunun sebebi yumurtaların kendi yapısındandır. Aynı yumurta ikizlerinin büyük kısmı üreme dönemine yeni girmiş veya üreme dönemi bitmek üzere olan kadınlarda görülür. Bazı bilim adamları ileriki yaşlarda kadınların yumurtalarının daha güçsüz ve bölünmeye daha müsait olduğuna inanıyor. Kesin olarak bilinen tek bir şey var oda gebeliğin ilk 14 gününde olmazsa daha sonra olmuyor. Tek yumurta ikizlerinin muhtemelen birçok özelliği birbirine benzer ama yinede %100 benzemezler. Bilim adamları bu yüzden özdeş ikizler demeyi tercih etmez, onun yerine tek yumurta ikizleri demeyi tercih ediyorlar. Tek yumurta ikizleri çoğunlukla aynı cinsiyete sahip olurlar ama çok az sayıda da olsa kız-erkek olması şaşırtıcıdır. Anne karnında bebeklerin her biri ayrı kesede gelişir. Ama bazı ikizler aynı dış zarı paylaşır. Bebekler gelişirken yer ve anneden gelen besin icin yarışırlar. Buna rağmen aralarında sağlam bir bağ kurarlar.

Bir bayanda her iki yumurtalıkta iki yumurta oluşabiliyor ve bu yumurtaların her biri farklı spermlerle döllenmiş olabiliyor. Aynı gün gerçekleşen çift gebelikte Çift yumurta ikizleri oluşur. Tek yumurta ikizlerinden farkları, kardeşlerinin genlerinin yarısını paylaşması ve normal iki kardeşten farklarının olmamasıdır. Diyer bir farkıda bu olayın tesadüfü olmadığıdır. Araştırmalar bu konuda ırkın rolü olabileceğini söylüyorlar. Doğulu kadınlar arasında 400 gebelikten birinde çift yumurta ikizleri doğar. Amerikalı beyaz kadınlarda ise 88 de bir olarak görülüyor. Nijeryalı kadınlarda ise her 25 doğumdan biri kadar yüksek bir oran. Diyer etkenler arasında çiftlerin ne sıklıkta birlikte olduğu da vardır. 7. gün; Yumurtaların hepsi anne karnında ki yerini aldı. Annenin kan dolaşımıyla etene arasında en önemli bağlantı oluşacak. 9. gün; İki katman birer yuvarlağa dönüşüyor üstteki boşlukta amniyon kesesi var, altta ki boşlukta ise yumurta kesesi yer alıyor. 14. gün; Bu güne kadar oluşan hücrelerin hepsi aynıdır, bunlara kök hücre denir. 15. gün; Sinir hücreleri beyinle birlikte omurliğini oluşturmaya başlayacak. Ve cenin 3 önemli katmanının oluşma vakti geldi,dış tabaka;deri ve sinir sistemi orta tabaka;kaslar ve kalp, son olarak mide, akciğerler,karaciğerler ve pankreasın oluştuğu iç tabaka. Birinci ay; Ceninin boyu 6 mm den kısadır. Anne karnında 6 litrelik yer vardır. Büyük bir karpuz kadar diyebiliriz. Ewrimsel gelişimin bir kalıntısı olarak solungaçları ve kuyrukları var, bunlar 4. Hafta civarında gelişiyorlar ve 6. haftada yok oluyorlar.

Tek yumurta ikizlerinden farklı olarak bir olay daha gerçekleşebiliyor,Tek ve çift yumurtanın bileşimi gibi, ilk önce tek yumurtanın döllenmesi ve daha sonra bu yumurta bölünerek tek yumurta ikizleri oluşur ,daha sonra ikinci yumurta da döllenir ve bu üç yumurta anne karnında bir araya gelir. Bu olaya Çift gebelik olayı denir. Oldukça nadir görülen bir olay. Tahminlere göre her 400 cift yumurta ikizlerlerden birinde bebeklerin babası farklı. 6. hafta; Boyları yaklaşık 3 cm kadar göz yuvarlaklarının %85 i belirdi. Bu dönemde rahim çok sayıya dayanabiliyor. Bu güne kadar ki rekor 15 tir ama ancak 9’u yaşayabilmiştir. Çift gebelik olayları yüksek oranda çağdaş üreme tedavileri sonucu gercekleşiyor. Bazen kadın cok sayıda yumurta üretmesini sağlayan ilaçlar alıyor,bir diyer yöntem ise tüp bebek uygulamasıdır. Bu uygulamada yumurtalar rahmin dışında bir petri kabında dölleniyor,sonra iki yada daha fazlası rahme yerleştiriliyor. Tüp bebek uygulamasıyla ikizlerin sayısında %50 artış oldu, ücüz ve dördüzlerde ise %400 den fazla artış oldu. 8. hafta; Göz yuvarlağı artık oluştu mercekte şekillendi. Kafa en önce büyüyen bölümlerden biridir. Bedenin üçte biri kadar boyuta sahiptir.doğumda bebeğin cüssesinin dört te biri kadar olacaktır. Cenin artık küçük bir insana benziyor. 9. Hafta; Beyin hızla gelişiyor, bir dk yaklaşık iki buçuk milyon yeni sinir hücresi oluşuyor. Doğumla birlikte 100 milyonun üstüne cıkıyor. Kalp atışları artarak dk da 165’e kadar cıkacak bu ulaşacağı en yüksek hızdır. Tüm çoğul gebeliklerde ihtiyaç çekişmesi yaşanır. doğumda ikizlerden biri diyerinden daha ağırdır. Bu farklılıklar bebekler büyürkende etkisini gösteri . 10. Hafta; Gelişmelerin dört te biri geride kaldı, Genellikle 10 ile 14’üncü hafta ilk görüntüleri görmeye gidilir. Ultrason çok şaşırtıcı bir sırrı da çözmemize yardımcı olur. Çoğumuz rahimde ki ilk birkaç aylık yolculuğumuzu bir yoldaşla sürdürürüz, ancak doğumdan önce yok olurlar. Yavaşça büzülüyor daha sonra rahim duvarı tarafından çekiliyor, buna Kaybolan ikiz sendromu deniyor. Bilim adamlarına göre sekiz insandan biri hayatına ikiz olarak başlıyor ancak henüz rahimdeykeyken yok oluyor.

Ayna görüntülü ikizler; Her birinin özdeş görünsü yerine ayna görüntüleri olur. Biri sağ elini kullanırken diyeri sol elini kullanır .yumurta geç bölündüğünde oluşur. Gebelikten 9 gün sonra yumurta sol ve sağ taraf hakkında karar vermiştir. Çok nadiren de olsa organlar ters tarafta oluşa bilir. Mesela bir ikizin kalbi solda iken diyerinin kalbi sağda olabiliyor. Bu yüzden deniliyor ki bazı solak olanlar kardeşlerden hayatta kalanı olabilirler. Siyam veya yapışık ikizler; Bu konu ile ilgili iki teori var bunlardan birincisi;yumurta o kadar geç bölünüyor ki asla bölünmüyor. Diyerine göre ise;erken bölünüyor ama gelişen iki cenin bir şekilde geri çekiliyor ve yapışıyor. İkinci görüş daha yaygındır bunu destekleyen ilginç kanıtlar var; Her birimiz de yapışma molekülleri vardır, bu küçük moleküller vucutları birbirine kenetler. Moleküller sadece benzerlerini çekmeye programlanmış, kolu kola, omuzu omuza, yüzün sağ yanını sol yanına… Yapışık ikizler sadece aynı organ ile yapışır; kafa kafaya, göğüs göğüse, yada bellerinden birleşirler. İlk üç ayın sonu; Ceninler ilk kez insan bebeği gibi görünmeye başladılar. Gebeliğin dönüm noktası da deniyor. İstatistiklere göre düşük tehlikesi artık çok az. Üreme organlarının yernde bir çıkıntı var,ama bu cinsiyet için kesin bir ip ucu değil. İlk bebek hareketleri başlıyor.sinir ağı artık bedenin her tarafına ulaştı. Nedenini kimse bilmiyor ama ilk hareket eden kızlar oluyor. 16. hafta; Büyüyen cenin vucudunu artık cok kıvrak hareket ettiriyor. Çoğul gebeliğin diyer gebelikten farkı bu gelişen algılama duygusudur. 18. hafta; Ceninlerin duyularının geliştiği dönemdir. Sindirim sistemleri çalışmaya başlıyor. Her ne kadar ihtiyaçları olan tüm besinleri eteneden kan dolaşımına katılsada doğdukları andan itibaren yutmaları ve hazmetmeleri gerekecektir. Bu yüzden ağızlarını açarak etraflarında ki amniyotik sıvıyı içmeye başladılar. Annenin yediği yiyeceklerin bazılarının tadı kan dolaşımıyla eteneye sonrada amniyon sıvıya geçer . Ceninin tat alma duyusu gelişiyor,ikizler rahimde aynı anda aynı tadı aldıkları için büyürkende yiyeceklerden aynı tadı alabilirler. Duyularını kullanmaya başlıyorlar. Bilim adamları bu dönemde birlikte oyun oynadıklarına bile tanık olmuştur. 20. Hafta; Ceninler 14 cm civarında,annelerinin avucuna sığacak kadar ufakalar. Henüz gözlerini açamıyorlar ama göz yuvarlağı tamamlandı. Göze gelen ışık miktarını denetleyen iris oluşuyorama doğumdan kısa bir süre önceye kadar göz bebekleri görünmez. Bir kadının rahmi yaklaşık beş buçuk kiloluk bir cenini taşıyabilir. Tek cenin iki buçuk ile beş buçuk arasında,ikizler iki ile üç kilo arasında, üçüzler ise bir buçuk ile iki kilo arasında doğar. Dört ile daha fazla doğumlarda ise her biri birer kilo olarak doğar. Daha uzun boylu kadınlar daha fazla büyüyen karnı ile daha fazla ağırlık taşıyabilir. 24. Hafta; Akciğerler doğduktan sonra bebeklerin nefes almalarını sağlayacak bir madde üretirler. Çoğul gebeliklerde neredeyse her zaman erken doğum olur. Yerlerinin daralmasına rağmen ikizler ve diğer çoğul gebeliklerde büyüleyici bir gelişme başlar, Oyun oynamak. Bu hareketlerinden bazıları rahimden çıktıktan sonrada devam eder. Rahimde saldırgan olan ikizler bunu çocukluklarında da sürdürebilir.

AŞAĞIDAKİ SORULARIN CEVAPLARI FİLMİN AYRINTILARINDA VARDIR.

1. Tek yumurta dördüzlerin hayat hikateleri nasıl başlıyor?

2. Normal bir erkekteki birleşme sonucu rahme gönderilen sperm sayısı ve bir bayan da oluşan yumurta sayısı, döllenen yumurta sayısı kaçtır?

3. Blastokist ne zaman yumurta kabuğundan çıkar?

4. Döllenen yumurta ne sıklıkta ve aralıkta ikiye bölünür?

5. Bu bölünme genelde kadınlarda hangi yaş aralığında görülür?

6. Bilim adamları nicin ‘Özdeş ikizler’ değilde ‘Tek yumurta ikizleri’ ifadesini kullanıyor?

7. Tek yumurta ikizleri her zaman aynı cinsiyette mi doğar?neden?

8. Çift yumurta ikizleri hangi olay icin kullanılan bir ifadedir ve nasıl oluşur?

9. Çift yumurta ikizleri ve Tek yumurta ikizleri arasında ki farklar nelerdir?

10. Çift yumurta ikizleri olayının dünyada ki farklı ırklarda ki kadınlarda görülme sıklığı nasıldır?

11. İlk beliren organlar hangileridir?

12. Anne karnında kaç litrelik yer vadır?

13. Çift gebelik nedir?nasıl oluşur?

14. Bir anne karnı bu güne kadar en çok kaç cenin taşımıştır?bunlardan kaç tanesi yaşamıştır?

15. Çift gebelik olayının en genel nedenleri nelerdir?

16. Ceninnin kalp atış hızı hangi haftalarda ulaşabileceği en fazla hıza ulaşır?neden?

17. Kaybolan ikiz sendromu nedir?nasıl ve nicin oluşur?

18. Ayna görüntülü ikizlerin özellikleri nelerdir?

19. Siyam, yapışık ikizler olayı nasıl gerçekleşir?

20. Bu konunun sebebiyle ilgili teoriler nelerdir?Bu teorileri destekleyen kanıtlar nelerdir?

Mahmut ERKOL FEN BİLGİSİ 4.SINIF 09010004008