Deniz seviyesinden 100 metre aşağıda en sıcak ve alçak yerlerinde dağ doğum evresindedir. Burada sülfürik asit havuzcukları vardır. Sülfürik asit havuzları dağların oluşumuna ait bir enerjinin göstergesidir. Yer kabuğundan oluşan çatlaklardan yüzeye lavlar yükselir. Yükselen lavlar bir dizi genç dağları oluşturur.

Etiyopya’nın dağları en uzun süreli aralıksız patlayan yanardağlara sahiptir. Erte arley yanardağı 100 yıldan uzun süredir eriyik haldeki lav gölünden ve volkanik kuvvetlerin etkisiyle oluşmuştur.

Afrika 70 milyon yıl önce düzlük ve derin yapıya sahipti. Çekirdekten yükselen eriyik lavlar klimanjei dağlarını oluşturdu.800 km genişliğine sahiptir bu dağlar.1000 yıl gibi bir zaman içerisinde yağmur ve buz kayaları ovarak akışkan ve kanyondan yeryüzü şekillerini oluşturdu.4800 metre yükseklikteki bu dağlarda gelada diye bir maymun türü Habeş kurtları ve Afrika dağ keçilerine ev sahipliği yapar. Bu dağda meyve hiç yoktur. Geladalar buradaki besin ihtiyacını otlardan karşılar. Bu maymun türü 800 e yakın kalabalık sürü halinde gezerler.

Ekvatordan güneyde antartikaya dek uzanan 8000 km boyunca bir dağ sırasını oluşturur. Bu dağlar güney Amerika ant dağlarıdır. Pasifik okyanusunun tabanının güney amerikanın kıtasının altına kayarak kenarın kabartmasıyla oluşur. Sıra dağların güney ucunda patagonya dağları uzanır. Güney Amerika ant dağlarında hava ani değişkenliklere sahiptir. Değişken olan bu havada yaz mevsiminde birden tipi, fırtına görülebilir. Bir günde 4 mevsim görülen bu coğrafyada yaşayan canlılar puma ve lamadır. Buradaki doğa şartlarına uyum sağlayacak donanıma sahiptirler.

Ant dağlarının kuzeyinde amerikanın raki dağları bulunur. Raki dağları patagonyadan alaskaya kadar uzanır. Raki dağının en belirgin özelliği saatte 400 km hızla düşen çığ oluşmasıdır. Her yıl 100 bine yakın çığ düşer. Dik yamaçlara sahip bu dağda yaşayan hayvanlara sığınak ve korunak sağlar. Burada yaşayan boz ayıları yazın raki dağının yamaçlarında karnını doyurmak için kurtları arar. Raki dağları yavaş yavaş ufalanarak parçalanıyor. Bu ufalanmaya sebep olan kar ve buzullardır. Zamanla kar ve buzullar bu dağı aşındırıyor.

Alpler 15 milyon yıl önce kuzeye sürüklenen Afrika kıtası avrupanın güney ucuyla çarpıştığında yükselmiştir. Eski bir deniz tabakasının aşınmış kalıntıları iki kıta arasına sıkışmış sivri kayalıklar olarak yükselmiş ve dağ halini almıştır.4800 metre yüksekliğe sahiptir. Alpler tırtıklı bir yapıya sahiptir. Bunun nedeni aşındırıcı özelliğe sahip olan buzullardır. Buzullar burada dikey çatlaklar oluşturur. Su bu çatlaklardan akarak dağlardan aşağı iner derin vadiler oluşturur

Hint yarımadasını tibetten ayıran buzullar dünyanın en büyük dağ buzullarıdır. Pakistan ın karakorom dağlarının bal toru buzulunun kayalarla kaplı kısmıdır.69 km uzunluğunda 500 km enine sahip buzla kaplı bu vadi uzaydan bile gözüküyor.8 bin metrenin üzerinde en çok zirveye sahiptir. Bu zirveler çok tehlikeli olup bir çok cana mal. Olmuştur Çok sivri ve dik bir yapıya sahip olan bu zirveler yaşayan canlı türü azdır. Kar leoparı markov keçileri ve 2 metre kanat genişliğine sahip kartallar yaşıyor.

50 milyon yıl kadar önce kıtaların çarpışmasıyla oluşan dünyanın en büyük dağları olan himalayalar yükselmiştir. Hala yükselmekte olan himalayalar o kadar büyüktür ki dünyanın iklimi şekillendiriyor. Hindistan dan gelen nem yüklü ılık rüzgarlar himalayalar tarafından yukarı itilir. Yükselen hava soğuyarak bulutların oluşması sağlar. Böylelikle muson ortaya çıkar. Dağ sırasının doğu ucunda Çin de pandalar bulunur. Pandalar kış uykusuna yatmaz. Pandaların tek besin kaynağı bambudur. Bambunun besin açısından yetersiz olması pandaların yağ depolanmasına engel olur. Yeteri kadar yağ depolayamadığı için kış uykusuna yatamaz pandalar. Altın maymunlarda sadece Çin de var.

Everest 8850 metreyle zirvelerin en yükseğidir. Bu zirveye çıkmaya çalışan her on insandan biri yaşamını yitirdi.50 binden fazla telli turna bu zirvelerden geçerek Hindistan a ulaşmaya çalışır.

AŞAĞIDAKİ SORULARIN CEVAPLARIN FİLMİN AYRINTILARINDA VARDIR

1.En uzun süreli aralıksız patlayan yanardağ nerdedir?

2.Güney Amerika ant dağları nasıl oluşmuştur?

3.100 yıldır eriyik lavlara sahip olan yanardağın ismi nedir?

4.Raki dağlarının en önemli özelliği nedir?

5.Uzaydan gözüken dağ hangisidir?

6.En yüksek zirvenin adı ve yüksekliği nedir?

7.Dünyanın en büyük dağ buzulunun uzunluğu ve genişliği nedir?

8.Güney Amerika ant dağlarında hava nasıldır?

9.Muson nasıl ortaya çıkar?

10.Dünyanın iklimini şekillendiren dağ hangisidir?

11.Pandalar niçin kış uykusuna yatmaz?

12.Alplerin ayırt edici özelliği ve bunun sebebi nedir?

13.Patagonya dağında yaşayan hayvanlar hangileridir?

14.Himalayalar hangi kıtaların çarpışmasıyla yükselmiştir?

15.Hint yarımadasını Tibet ten ayıran dağ buzulu nerdedir?

16.Everest zirvesini kullanan göçmen hayvan hangisidir?

BERİVAN SÖNMEZ EĞİTİM FAKÜLTESİ FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ 4.SINIF