Geçmişten Günümüze Dövmenin Tarihi 90 dakika

Dövme tüm dünyada uygulanan antik bir ritüel. Bugün 40 milyondan fazla Amerikalı dövmeli durumda. Bu 50 yıl öncesinin 4 katı. Her kültürün kendine özgü bir tekniği ve her dövmenin kendine özgü bir anlamı vardır. Yaptırılan dövmelerin anlamları genelde; isyan, güzellik, seks, savaş ve bazıları tuhaf sarsıcı. Peki, bu gelenek nerden başladı ve insanlar neden dövme yaptırıyor. İlk yolculuk;

Yeni Zelanda, savaşçı ruha ve yüz dövmelerine sahip maorilerin vatanı olan yeni zelenda da moko denilen yüz dövmeleri uygulanıyordu. Bu dövmenin kökeni 2000 yıl öncesi Polinezya ya dayanıyor. Geleneksel maori tasarımında kıvrılan çizgiler ve spiraller doğadan ilham almış ve her tasarımın kendine has anlamı var. Her moko onu taşıyan kişi, ailesi ve statüsü hakkında ayrıntılı bilgi aktarıyor. Moko kadınlar için güzellik, erkekler için savaş simgesiydi. Geleneksel maori yöntemine göre düz uçlu bir keski kullanılıyor ve bu keski ile yüze şekil kazınıyordu. Yara iyileşince tekrar açılıyor. Sonra yara şekilleniyor, içi bitki özleri ve korumdan oluşan mürekkep ile dolduruluyordu. Yüz mokosu yalnız maorilere özgüydü ve maori halkının dışındakilerin bu dövmeyi yaptırması saygısızlık olarak görülüyordu. 1700 lü yılların sonlarında maorilerin yaşamı İngilizlerin güney pasifiye gelmesiyle değişti. Bu batılıların dövmeyle ilk karşılaşmasıdır. Vücut dövmeleri moko denen yüz dövmelerinden evrimleşmişti. Maorilerin moko dövmeleri yabancı savaşçılara eşsiz geliyordu. Savaşta öldürülenlerin başlarını onurlarını yaşatmak için mumyalıyorlardı. Hatta başlarını hatıra olarak topluyorlardı. Fakat mokoları olan maorilerin başları kasten kesilip ya silahlarla takas ediliyor ya da Avrupalılara satılıyordu. Bunun üzerine moko sanatı sona ermişti.

Polinezyanın kuzey ucu Hawaii adaları, burada da polinezya kültürü devam ediyor. Bu dövmeler insanların toplumdaki rollerini belirliyor. Kim olduğunu, ne yaptığını, kazandığı savaşları. Dövmelerin insanı fiziksel zararlardan ve kötü ruhlardan koruduğuna inanıyorlar. Ayrıca erkeklerde dövme yaptırmak erişkinliğe geçiş sayılıyordu. Burada günümüzde metal, geçmişte ise kuş gagası, balık yüzgeci,domuz dişinden yapılmış 35-40 dişi bulunan nifo adı verilen kemikten çubuklar kullanılırdı.Ve elle vurularak uygulanırdı.Buna tatu denirdi.Lousiyana’da 1984 yılında arkeologlar Peru da 1000 yıl öncesine ait mumyalanmış kadın cesedi buluyorlar.Kadının koluna dövme yaptırdığı ortaya çıkıyor.Dr. Berano kol üzerinde kızılötesi fotoğraflama yapıyor ve böylece ışık daha derine iniyor.Renk pigmentlerini daha iyi gösteriyor.Dr. bu dövmenin deriyi koruduğunu düşünüyor.7 yıl sonra İtalya da vücudunun her yerine dövme yaptıran(yaklaşık 59 dövme) mumyalanmış bir buz adam bulunuyor.Ve bu dövmeler genelde dizinde,eklem yerlerinde ve sırtında olmasıyla ilgi çekiyor.Doktorlar adamın bu bölgelerinde iltihaplanma olduğunu ve dövmelerin tedavi amaçlı yapıldığını düşünüyorlar.Ayrıca deriye dikilen dövme yöntemleri de vardır.Bu yöntem Asya,Güney Amerika ve Kuzey kutbunda belgelenmiştir.1700 lerde inoid kabileleri kemikten yapılmış iğne ve korumla kaplı bağırsaktan yapılmış iplik kullanarak dövmeleri derinin içine dikiyorlardı.iğne derinin altında ilerlerken küller deriye işleniyordu.Baskı uygulanarak korumun yerine daha iyi oturması sağlanıyordu.

Santa Barbara California da Kolin Bee deriye güneş haçı dikiyordu. Bunu dikerken paslanmaz çelik iğne pamuk ipliği kullanıyordu. Deriye çakmak taşı parçasıyla noktalar yapıyordu. Japonya da ise dövme yaptırmak yasa dışı bir olay haline gelmişti. Çünkü yakuza adında Japon mafyası kendilerine özgü dövme yapıyordu. Dövmeler vücudun tamamını kaplıyor vücut giysisi gibi görünüyordu. Onun için dövme yaptırmak korku, şiddet, üzüntü kaynağı olmuştu.1600 lü yıllarda yakuza suçla ilişkilendirildi. Cezalıların alınlarına ve kollarına dövme yapılıyordu. Böylece suçlu olanlar halk tarafından tespit edilebiliyordu. Bunlar işe ve havuza girmekte zorlanıyordu. Giysi niyetine kullanılan dövmelerin sahipleri öldükten sonra deri bıçakla kesilip vücuttan çıkarılıyor ve karaborsada satılıyordu. Bazen bunlar Tokyo’daki üniversitede sergileniyordu. Yokohama da dünya çapında dövmeci olan folyoşi samuray, kaplan, geyşa sembolleri kullanıyordu. Normalde bambudan günümüzde metalden yapılmış agori çubuğu kullanılıyor. Çubuğun ucunda 36 iğne var. Çubuk mürekkebe batırılıyor. Dakikada 90–120 vuruş yapıyordu. Eller, ayaklar, boyun ve yüz hariç bütün vücut dövme ile kaplanıyordu. Arızona da hapishanede sağlık riskine ve yasak olmasına rağmen dövme yaptırılıyordu. Bunlar korku ve nefret anlamları taşıyordu. Dövmeler çeteleri temsil ediyordu. Suçlular bir çetenin dövmesini yaptırabilmek için bir başkasını ya öldürmeli ya da saldırmalıdır. Çete üyesi olmadan o çetenin dövmesini yaptırmak ölümle sonuçlanabilir. Yapılan dövme gerekirse deri yüzülerek çıkartılır. Dövme yaptırmak hapishanede yasak olduğu için mahkûmlar kendi imkânlarıyla dövme yaptırdılar. Gitar teli, gerçek mürekkep, volkmenin veya fön makinesinin motoru, kablo gibi malzemeler kullanılıyordu. Buradaki dövmeler kişinin kim olduğu, hangi suçu işlediği gibi özellikleri yansıtıyordu. Dövmelerden kurtulmak için lazer kullanılıyordu. Lazer ışınları epidermisin altına geçiyor ve dermiste mürekkep pigmentlerini parçalıyor. Ve derinin attığı partiküllere dönüşüyor. Dövmede kullanılan mürekkebin rengine göre farklı bir lazer frekansı gerekiyordu.

North Carolina Thomas Edison şablon kalem ve çarkı kullandı. Çark iğneyi indirip kaldırarak mürekkebin kâğıdın altına kopyalanmasını sağlıyordu. Yani ilkel bir dövme makinesi icat edilmiş oldu.

Teksas’ta ise 1800–1920 yılları arasında kadınlar ve erkekler vücutlarını dövmelerle kaplattırıp sirk gösterisi yapıyorlardı. Bunlardan en ilgi çekeni Amerikan sirk sanatçısı kertenkele adamdı. Vücudunun her yerinde yeşil sürüngen dövmeleri vardı. Bu dövmelerin 700 saatte tamamlandığını söylüyordu. Bu dövmeler yaşam deneyimlerini ifade ediyordu.

Güney California da deniz askerlerinde dövme yaptırmak gelenek halini almıştı. Askerler moto denilen motivasyon dövmeleri yaptırıyordu. Birçok çatışmadan sonra sağlam çıkan askerler hatıra, onur, koruma, anıyı yaşatmak gibi nedenlerle dövme yaptırıyordu. Amerikan deniz kuvvetlerinde ya kalkanını yanında taşı ya da döndüğünde o seni taşısın anlamında dövmeler yaptırılıyordu. Aşama dövmeleri ise denizde özel bir olay yaşanırsa yaptırılırdı. Ayrıca denizciler ayaklarına domuz ve horoz dövmeleri yaptırıyorlardı. Bunların denizcileri boğulmaktan kurtardığını ve uğur getirdiğini düşünüyorlardı. Kuzey Amerikalılar düşmanlarını korkutmak için mavi renkli dövmeler yaptırıyorlardı. Losencılıs da cilde en havalı dövmeler yapılıyordu. Daha çok yıldız dövmeleri yaptırdıklarından bunlara yıldız toplumu deniliyordu. Mürekkep sarı renk gibi organik pigmentlerden oluşuyordu. Ve içerisine çözücü tutkal konuluyordu. Bu mürekkebin yapışkan olmasını sağlıyordu. Bazen uv mürekkepler kullanılıyordu. Görünür ışıkta bu dövmeler görünmüyordu. Siyah ışık dövme mürekkebi ile yapılan dövmeler karanlıkta görünüyordu. Luna göz yuvarlağına dövme yapıyordu. Kimisi nokta koyduruyor. Kimisi de göz akını tamamen boyatıyordu. Hollywood da Zuno dövme galerisinde daha çok ruhani dövmeler yapılıyordu. Bu dövmeler yaşamda önemli dönüm noktalarını yansıtıyordu.

Kısacası her kültürün farklı bir hikâyesi var. Ama sonuç aynıdır; Dövme yaptırmak ve dövme geleneğini yaşatmak.

Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.

1)Maori halkının yüze yapılan dövme sanatına ne ad verilir ve nasıl yapılır?

2)Hawaii de erkeklerin dövme yaptırması ne anlama geliyor?

3)Deriye dikilen dövme yöntemi hangi ülkelerde görülmüştür?

4)Hawaii deki dövme yönteminde kullanılan aletin adı nedir ve bu alet nelerden yapılır?

5)Japonya da dövme yaptırmak neden yasaklanmıştır?

6)Yokohama dövme kültüründe hangi semboller kullanılırdı?

7)Yakuza dövmesinde hangi metot kullanılır?

8)Genel olarak dövme yaptırmanın nedenleri nelerdir?

9)Arızona da çete dövmelerini hak etmek için ne yapmak gerekir?

10)Lazer ışınları dövmeler üzerinde neden kullanılıyor ve nasıl bir etki yapıyor?

11)İlk ilkel dövme makinesini kim icat etti?

12)İnoid kabileleri deriye dikme yönteminde hangi aletleri kullanıyor?

13)Peru da bulunan lembeyeki kadınının kolu incelenirken neden kızıl ötesi fotoğraflama yapılmıştır?

14)Denizciler ayaklarına neden domuz ve horoz dövmeleri yaptırıyor?

15)Losencılıs ta mürekkep hangi maddelerden oluşuyor?

16)Hollywood da hangi dövmeler yapılıyor ve ne anlama geliyor?

Zehra AKTI-Sema YEŞİLYURT

07010002021---07010002027

EĞİTİM BİYOLOJİ 3.SINIF