Dünyanın bir manyetik havalanma
taşıtının yaptığı bir kazada 23 kişi öldü. Bu geleceğin taşıma araçlarının bir
öyküsü. Kuzey Almanya’nın kırsal kesimlerinde bir deneme tesisi MAGLEV adı
verilen bir manyetik havalanma taşıtı üzerinde çalışıyor. Burası translemit
manyetik havalanma taşıtını hareket halindeyken denemek için tasarlandı. Bu yol
20 yıldan fazla bir süredir inşa halinde. MAGLEV bu yol üzerinde yaklaşık 1
milyon km yol aldı. Çok kısa sürede saatte 200 km hıza çıkabiliyor. Düz
yollarda saatte 400 km hıza varabiliyor. MAGLEV 21.yy’ın ulaşım teknolojisini
değiştirmek üzereydi. Üstelik sürücüsü olmadan. MAGLEV, trenin rahatlığı uçağın
hızıyla birleşiyor. Her MAGLEV aracı 50 ton ağırlığında, 20 ton yük taşıyabilme
kapasitesindedir. Translemit tesisleri Almanya’dadır. MAGLEV sisteminin ilk
alıcısı Çin Halk Cumhuriyetidir. Çin Halk Cumhuriyeti şehir merkezinden
uluslararası havaalanı arasına 30 km’lik bir yol sipariş etti. Dünya ulaşım
sistemleri için büyük sorun var. Onlara göre araba, uçak ve trenlerin devri
kapandı. Ama asıl önemli olan hava yolculuğu için talep artıyor. Fırlayan
petrol fiyatları süper jumboya 747 dakikada 170 litre petrol yakıyor. Hava
yolculuğunun maliyeti çok fazla. Bu yüzden Çin MAGLEV trenlerine daha fazla
ihtiyaç duyuyor. 1930’larda tekerleksiz trenlerin 2 büyük sorun nedeniyle
üretimi yavaşladı. Bunlardan ilki bilgisayarın gücüydü. Bilgisayar gibi güçlü
elektronik donanımlar gerektiğinde sistemi kontrol etmeliydi. Böylece
teorilerin tespit edilmesi için onlarca yıl gerekliydi. İkinci sorun kızakları
yerden kaldırmaya yetecek kadar güvenilir ve dengeli bir havalanma sistemi
bulunamamıştı. Manyetik itiş gücüne sahip olmalarına rağmen hala tekerlere
bağlıdır. Bilgisayar ve motor sorunu çözüldükten sonra sıra yolcu taşıma
sorununa geçildi. Bugün translemit 8. versiyonunu üretti. 1 saatlik araba yolculuğu
7,5 dakikalık MAGLEV yolculuğuna dönüşecek. Yol hattını çökmeden korumak ve
depremlerin yıkıcı etkisini azaltmak için mühendislerin bir planı var. Plan;
yol hattının inanılmaz ağırlığını toprağın derinliklerine doğru yaymak. Hattın
bölümleri yolun 25 metre aralıklarla dikilecek payandalar üzerine kurulacak.
Payandalar ise bu yapıyı destekliyor. Payandaların yapımı sırasında dikkat
edilecek 2 önemli husus vardır. 1.si paynda büyüdükçe yapıda büyüyor.
Şangay’daki payandalar yerin 2 metre derinine iniyor ve genişliği 10-12 metreye
çıkıyor. Bu demektir ki kazık başlıklarının Aralığı 1 metre olmalı. Toprak
kalitesi düştükçe payandaları daha derine gömmek gerekiyor. Şangay’daki toprak o kadar kötüydü ki
payandaları 30 metre derine indirmek gerekti. Bazı yerlerde 70 metreye kadar
indi. MAGLEV yola çıktığı anda ihtiyacı olan gücü mıknatısları harekete geçiren
sistemden sağlıyor. Dev bataryalar, depoladığı enerjiyi ışık kaynakları ve
bilgisayar için kullanıyor. Aynı zamanda mıknatıslar için yedek enerjiyi
biriktiriyorlar. Dünyanın ilk MAGLEV’ 2002 yazında Şangay’a getirildi. Burada
hata payı 1 mm’den daha az. 11 Eylül 2002 tarihinde inşaatın başlatılmasından
18 ay sonra MAGLEV trenleri yol üstünde yerini aldı. 3 yıl içinde 8 milyon Şanghay
halkı MAGLEV trenlerini tercih etti.
Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.
1.Çin Halk Cumhuriyeti’nin MAGLEV
trenlerini neden kullanmak istemiştir?
2.Dünyanın ilk MAGLEV trenleri hangi
ülkede kullanılmıştır?
3.MAGLEV trenleri için yapılan
yolların özellikleri nelerdir?
4.Tekerleksiz trenlerin üretimi
neden yavaşlamıştır?
5.Payandaların özellikleri nelerdir?
6.MAGLEV trenleri ilk kez hangi
tarihte kullanıma başlamıştır?
7.Şangay’da yapılan yol hatlarını
korumak için nasıl bir plan uygulanmıştır?
8.MAGLEV trenlerinin özelliklerinden
bahsediniz?
9.Translemit tesislerinde yapılan teknolojik
faaliyetler nelerdir?
10. Payandaların yapımı sırasında
dikkat edilecek hususlar nelerdir?
11.Dünya ulaşım sistemlerindeki
sorunlar nelerdir?
12. Dünyanın bir manyetik havalanma
taşıtının yaptığı kazadan bahsediniz?
VİLDAN BAYKAR EĞİTİM BİYOLOJİ 4.SINIF