İnka İmparatorluğu Kültüründeki Apo Dağları Kavramının Fetişleştirilmesi 45 dakika

İnka İmparatorluğu tarihte iz bırakmış uygarlık olarak zihinlerde kalmışken onun toplumları, kavimleri, insanları yaşamaya devam ederek kültürlerini yaşatıyorlar. Bu insanlar And Dağlarının halkı ve ataları olan inkaların topraklarında yaşamaya devam ediyorlar.

Bunlar toprağın canlı olduğuna dağların ise mistik varlıklar olduğuna inanıyorlar. And dağlarının ekonomisi karşılıklı emeğe dayanır. Sorumluluklardan bahsedilmez ama asla unutulmaz. İlişkiler karşılıklıdır. Toprak ana kendisine uygun davranılıp saygı gösterildiği sürece onlara karşılık verip fayda sağlar. Bunlar toprağın gerçekten canlı olduğuna insanların hayal gücüne binlerce şekilde cevap verir. And dağlarının halkı tarlalarının ve mahsüllerinin bereketini kutsal dağlarla ilişkileri ile doğrudan bağlı olduğunu inanırlar.

Apo denilen ilah edinilen bir dağın korumasındadırlar. Bu her toplumun yerleşimi üzerinde yerleşen bir dağdır ve her toplumun özel bir aposu vardır. Apoya adak sunmak gerekir. Apoda karşılığında bereket veya insanların ihtiyacı olan şeyleri vererek fayda sağlar. Adak için sunulacak sembolik nesneler, otlarlarla dolu bohçalar için gerekli malzemeler ve kurutulmuş ceninler doğmamış hayvanın ruhunu temsil ediyor. Onları adağa katmakla dağdan hayatın verimli devam etmesini istemiş oluyorlar. Adakta üç temel yaprak alıp bir bohça yapıyorlar ve apoya selam veriyorlar. Böylece ilahi bir enerji apoya yollamış oluyorlar. Sonra bu bohçayı ateşe atıp oradan uzaklaşıyorlar. Bunun sebebi o mekanın kutsallaştığına inanmalarıdır.

İspanyolların burayı işgali geleneksel inançları Hristiyanlıkla yorumlanmıştır. Katalog inancıyla and dağlarındaki geleneksel inanç birbirine karışmış durumdadır.

Dağların zirvelerine yılık türensel hac yolculuğu yapılıyor. Dağlara adak sunacak ve dua edecekler. Bir nevi kendini hesaba çekme topluma ve tanrılara faydalı olma girişiminde bulunmaktır. Bütün bu yapılanlar ibadet olarak kabul edilir. Geçmişte insanlarında adak olarak sunulduğu görülmüştür. 1995 te yuhan, and dağlarında arkeoloji tarihinin en büyük keşiflerinden birini yaptı. Anmoto dağlarının zirvelerine yakın bir yerde birçok insanın nefes almakta zorlandığı zirvelerde yaklaşık 500 yıl önce kurban edilmiş genç bir kızın mumyalanmış cesedini buldu. Bunların ruhlarının yaşadığını topluma ve bireye şaman yardımıyla iletişime geçtiğine inanılır.

Toplumlardaki inanış farklılığı topraklarına nasıl davranacaklarını da belirler.

İnka imparatorluğunun kalıntılarında ortaya çıkan yeni toplumlar kültürlerini geliştirerek yaşatmaya devam ediyorlar.

Aşağıdaki Soruların Cevabı Filmin Ayrıntılarında Vardır.

1. Bu insanlara göre toprak nasıldır?

2. Adak neyin karşılığında ve nasıl verilir?

3. İlah edinilen apo dağlarının özellikleri nelerdir?

4. Bu toprakları kimler işgal etmiştir ve bıraktıkları etkiler nelerdir?

5. Bu toplumlarda hac yolculuğu nereye yapılıyor ve amacı nedir?

6. And dağlarındaki insanların hayat kaynağı nedir?

7. İnka imparatorluğundaki insanların inancına göre ölüm ne anlama geliyor?

8. İnsanları kurban etmek için dağların zirvelerine çıkmalarının sebepleri nelerdir?

9. İnka imparatorluğunun halkı tarihin akışı içinde neyi ilah edinip inanmışlardır?

10. İnka imparorluğunun topraklarında bulunan ve kayıp şehir olarak adlandırılan tarihi yapı kimlere aittir ve özellikleri nelerdir?

ZÜBEYİR AŞUROĞLU

İLKÖĞRETİM FEN BİLGİSİ-4.SINIF