BİLİM VE TEKNOLOJİ HABERLERİ

Çevre

Proteinler, dokuların büyümesi ve onarılması İçin gerekli, karmaşık bileşikler. Araştırmacılar, insan bedenindeki suda çözünen proteinlerin yapısı ve kararlılığı hakkında bilgi sahibi olsalar da, hücre zarına gömülmüş ya da katlanmış proteinlerin biçimi ve kararlılığıyla ilgili bilgiler sınırlı. Hücre zarı proteinleri,

Okyanusları Demirle Gübreme ve İklim Okyanuslara demir dökmenin, atmosferdeki karbondioksiti tüketen planktonların etkin­liklerini artırdığı biliniyor. Ancak, yeni bir araştırma, planktonları demirle gübreleme­nin, iklim sorunlarına sanıldığı gibi hızlı bir çare olamayacağını gösteriyor. 1980'li yıllar­dan bu yana, İklim ve okyanus bilimleriyle uğraşan bazı araştırmacılar bu yöntemin, at­mosferdeki karbondioksitin azaltılması ve balıkçılık alanlarının iyileştirilmesi bakımın­dan Önemli bir potansiyel taşıdığını düşünü­yorlardı. Demir, fotosentez yapan fitoplank-tonların temel besin maddelerinden biri. De­mir bolluğu, fıtoplanktonların etkinliklerini artırıyor: Fitoplanktonlar, fotosentezle yü­zey sularındaki karbonu alır. Planktonlarda-ki karbon, onlarla beslenen canlıların atıkla­rı ve öteki parçacıklarla birlikte okyanus ta­banına çöker. Okyanus tabanına eklenen de­mir, planktonların çoğalmasını hızlandırır. Yani, okyanusun demirle gübrelenmesİ, yü­zey sularından daha fazla karbonun alına­rak okyanusun dibine gönderileceği anlamı­na geliyor. Önceki çalışmalarda, bazı bölge­lerde okyanusa demir eklenmesiyle fıtop-lanktonların daha hızlı büyüdüğü görülmüş­tü. Ancak, bu süreçte okyanusun dibine gönderilen karbondioksit miktarı ölçülme-mişti. İşte, Science dergisinin 16 Nisan 2004 sayısında, bugüne kadarki en büyük okyanus gübreleme deneyinin sonuçları, bir­biriyle bağlantılı üç makaleyle anlatılıyor. 100'den fazla araştırmacının katıldığı deney­ler, 2002 yılı Ocak ve Şubat aylarında, An­tarktika'yı çevreleyen okyanuslarda yapıl­mış. Araştırmada, demir gübrelenmesi sonucu artan fitoplankton etkinlikleriyle at­mosferden temizlenen karbon miktarının, doğal plankton "patlamaları" sayesinde deniz tabanına gömülen karbon miktarın­dan farklı olmadığı görülmüş.

insan bedenindeki proteinlerin % 30'unu oluşturuyor. Bugün piyasada satılan ilaçların birçoğu, hücre zarı proteinlerini etkileyerek etkisini gösteriyor. Ancak, uzun araştırmalara karşın, bu proteinleri uzun süreli yapısal ve

işlevsel araştırmalara uygun durumda tutacak bir yöntem, bugüne kadar geliştirilememişti. Araştırmacılar ayrıca, hücre zarı proteinlerinin katlanmış ve katlanmamış biçimleri arasındaki enerji farkının, proteinin bağlı olduğu zar bölümünün dayanıklılığına bağlı olduğunu da ortaya çıkardılar. İlaçların geliştirilme sürecinde önemli değişkenlerden biri olan bu enerji farkı, Önceden tahmin edilebiliyor. Araştırmacıların bu önemli keşfi, Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) dergisinin 23 Mart 2003 sayısında yayımlandı.

Hücre Zarı Proteinlerini İncelemenin Yolu ABD'deki Virginia Üniversitesi'nden araştırmacılar, hücre zarındaki proteinleri yalıtarak, Özel kimyasal maddelerle katlanıp yeniden açılabilmelerine ve işlevlerini yitirmeden hücre zarına geri konulmalarına olanak sağlayan yeni bir yöntem geliştirdiler. Bu yolla elde edilen proteinler, kristalografi ya da nükleer manyetik resonanslı görüntüleme (MRI) yöntemiyle incelenebiliyor.

University of Virginia Health System Basın Bülteni, 8 Nisan 2004

zorundalar. Araştırmacılar, oksijenin düşük olduğu ortamlarla başa çıkmak için iki yol olduğunu belirtiyorlar. Enerji gereksinimini azaltmak ya da enerji sağlayan süreçlerin hızını artırmak. Sazan,

bunlardan ikincisini gerçekleştiriyor. Ancak, enerji sağlayan süreçleri hızlandırabilmesi için "yedek vakıfının fazla olması gerekiyor. Bu konuda da şanslı. Çünkü, omurgalılar arasında en büyük karaciğere ve bedenine oranla en büyük enerji deposuna sahip canlı. Oksijensiz ortamda kalbi çarpmayı sürdürdüğü için, enerjisini tüm bedenine gönderebiliyor. Laktik asit de, bu bileşimi etanola dönüştürebilen tek doku olan kas dokusuna gönderiliyor. Daha sonra etanol, solungaçlardan dışarı atılıyor. Kan dolaşımını oksijensiz ortamda da korumak, balığın bedeninde zehirli atıkların birikmesini önlüyor. Society fur Experimental Biology Basın Bülteni, 2 Nisan 2004

Oksijensiz Çarpan Bir Omurgalı Kalbi Simon Fraser Üniversitesi'nden araştırmacılar, beş gün boyunca oksijensiz ortamda da kalsa kalbi çarpmayı sürdüren bir sazan balığı buldular. Bir omurgalı canlının bu kadar uzun süre oksijensiz yaşayabileceği ve kalbinin normal ritmiyle çarpmayı sürdürebileceği daha önce hiç görülmemişti. Balığın doğal yaşam alanı. İskandinavya'daki, kısın üzeri buz tutan sığ su birikintileri. Oksijenin kısıtlı olduğu bu tür yerlerdeki hayvanlar, iki farklı sorunla karşı karşıya kalıyorlar: Yeterince enerji üretemiyorlar ve anaerobik solunum sonucu oluşan laktik asit birikmesiyle baş etmek

Woods Hole Oceanographic Institution Basın Bülteni, 16 Nisan 2004 (http: //www .whoi.edu/media/buesseler_i ron_fertilization.html

Mayıs 2004 5 BİLIM ve TEKNİK